Oet en dörp in Zuid-Limburg
Limburgse dialecten
Seè, seè, rouke
In het boekje ‘Sjetse van vreuger’, aan de hand van Hub Frenken onder het pseudoniem Bertje Op de Kamp, komt een verhaaltje in dichtvorm voor, dat hij heeft getiteld: SEÈ, SEÈ, ROUKE (pag. 67). Hij beschrijft hierin een gebruik in Obbicht, waarbij de kinderen op een bepaalde dag langs de huizen liepen onder het zingen van ‘seè, seè, rouke’, althans volgens Hub. De mensen gaven dan een appel, koekje of snoep. Boeren hadden de voorkeur, want die hadden tenminste appels.
Over dit gebruik heb ik reeds eerder op mijn weblog geschreven, omdat ik, toen ik in Obbicht woonde, als kind aan dit gebruik had deelgenomen.
Sjef oet Cananda, oudste zoon van Hub Frenken, heeft een andere lezing over dit gebruik. Waarschijnlijk kende hij het gebruik uit zijn eigen ervaring. Hij schrijft dat ze zongen ”sjieëje, sjieëje, rowke. Wat de woorden betekenden wist hij niet, evenals zijn ouders, die hij indertijd ernaar gevraagd had. Hij meende wel dat het zingen gebeurde aan het einde van de oogsttijd. Het woord ‘rowke’ zou wel eens kunnen slaan op het verbranden van ongewenste overblijfselen van de oogst.
Wie er gelijk heeft, weet ik niet. Mogelijk dat iemand van de heemkundevereniging hierover uitsluitsel zou kunnen geven.
Limburgse dialecten
Het lezen van het boekje in Obbichts dialect deed mijn belangstelling voor het Limburgse dialect weer aanwakkeren. Een nadere studie wijst uit, dat bijna elke stad of dorp een eigen dialect hebben. Hierover wil ik in deze en volgende weblogs mijn licht doen schijnen.
Ik heb reeds eerder geschreven over de klankverschillen in de uitspraak van het dialect tussen de dorpen Obbicht en Grevenbicht. Nu wil ik het hebben over een ander kenmerk voor het dialect van deze dorpen, namelijk het rollen met de ‘rrrs’. Een verschijnsel dat zich volgens mij voordoet in de regio, die ik als ‘Maaskant’ zou betitelen. De ‘Maaskant’ strekt zich dan uit vanaf het dorp Elsloo tot en met het dorp Grevenbicht. In de plaatsen hoger of lager gelegen zouden de rollende ‘rrrs’ dan niet voorkomen.
Ofschoon ik meer dan 60 jaar in Maastricht woon, merken soms mensen op dat ik met de ‘r’ rol. Vooral door mensen, die uit de ‘Maaskant’ afkomstig zijn. Mijn kinderen plaagden mij hier wel eens mee. Dan hadden ze het over ’n grries brrook mit brreij piepe en ‘ne brreije brroene rreem (een grijze broek met brede pijpen en een brede bruine riem). Kon ik wel om lachen.
Hae trrap ‘m toch in de rrök
Ik herinner mij wat betreft het rollen met de ‘r’ een opmerkelijk voorval. Jaren geleden bezocht ik de voetbalwedstrijd MVV – Fortuna. Ik had in het Geusselt-stadion plaatsgenomen op de toen nog staantribune aan de lange zijde. Plotseling hoorde ik iemand achter mij roepen: “Hae trrap ‘m toch in de rrök” (Hij trapt hem toch in de rug). De scheidsrechter had volgens hem niet gefloten voor een overtreding van een MVV-speler op een Fortuna-speler.
Opvallend was dat ik de rollende ”r’ herkende, maar dat ik ook de stem wist thuis te brengen. Ik keek om en, ja hoor, ik zag ‘gezette-Doar’ (kranten-Theodoor) uit Grevenbicht. Doar was een bekend figuur in Grevenbicht, omdat hij de krant rondbracht. Hij nam ook kleine advertenties aan. De overlijdensadvertenties deed de koster en dat stak hem wel. Doar was kennelijk een fervent supporter van Fortuna.
Jarenlang weg uit Grevenbicht wist ik toch de rollende ‘r’ en de stem te herkennen.
Pierre Swillens
pierre swillens 
Geef een reactie