the first generation
Henry Munyaradzi
Inleiding
Wanneer je op internet iets leest over de Afrikaanse beeldhouwers in steen uit Zimbabwe, behorend tot ‘the first generation’ , dan wordt Henry Munyaradzi in een adem genoemd met Bernard Matemera, als behoiend tot de belangrijkste kunstenaars.
Bernard Matemera heb ik behandeld in de weblog ‘Sculptors from Zimbabwwe (deel 2)’. Het lijkt mij nu nuttig om de beurt te geven aan Henry Munyaradzi.
Necrologie van Henry Munyaradzi
Henry Munyaradzi werd ook wel Henry Mzengerere genoemd, maar hij werd nog beter bekend onder de simpele naam Henry. Hiervan kreeg ik een bevestiging toen ik onlangs in de beeldentuin Maastricht-Heerdeberg sprak met McCloud Chiwawa. McCloud is de zoon van Edward Chiwawa, die momenteel ook in de beeldentuin aanwezig is.
Toen ik met McCloud sprak over Henry, toen wist hij precies waar ik over sprak. Henry was een neef van zijn vader en in het gezin van zijn vader opgegroeid.
Henry Munyaraqdzi was geboren in 1931 in Guruve in het noorden van Zimbabwe. Hij behoorde tot de Korekore stam. Zijn vader was een ‘spirit medium’ en hield zich dus bezig met de geesten van de voorvaderen. Hij bekommerde zich minder om zijn gezin en verliet dit toen Heny Munyaradzi nog jong was.
Door dit alles ging Henry Munyaradzi niet naar school en bracht hij zijn jeugd door met het hoeden van vee en het jagen op wild met honden, speer en pijl en boog.
Hij werd opgenomen in het gezin van zijn neef Edward Chiwawa. Toen hij ging werken, nam hij alles aan, zoals landarbeider, smid, timmerman en arbeider op een tabaksplantage.
Hij was inmiddels getrouwd en kreeg in totaal negen kinderen.
Toen hij in 1967 werkloos was, kwam hij in Tengenenge terecht en hij kwam daar voor het eerst in aanraking met het beeldhouwen in steen. Hij hoorde de kunstenaars kappen en raakte daardoor gefascineerd Tom Blomefield, waarover ik in een eerdere weblog reeds sprak, zag wel iets in hem en gaf hem een kans om zich aan te sluiten bij de Tengenenge Sculptor Community.
Henry Munyaradzi ging voortvarend aan de slag, werkte volledig op zichzelf en slaagde erin om op korte termijn een faam als kunstenaar te verwerven. In 1968 kreeg hij al een tentoonstelling van zijn werk in de National Gallery of Zimbabwe.
Henry Munyaradzi bleef tot 1975 in Tengenenge tot de grond onder zijn voeten daar te heet werd door de woedende burgeroorlog tussen het regeringsleger en twee Afrikaanse bevrijdingslegers. Hij vertrok met zijn gezin naar Chitungwiza waar ook zijn neef Edward Chiwawa en Faizani Akuda waren neergestreken.
Na het beëindigen van de oorlog in 1980 keerde hij niet terug naar Tengenenge. Wel kocht hij in 1985 een boerderij in Ruwa, alwaar hij tot zijn dood in 1998 verbleef.
Werken van Henry Munyaradzi
In de beginjaren van zijn carrière beperkte Henry Munyaradzi zich tot het kappen van kleinere beelden met ronde vormen. Hij gebruikte veel zwarte serpentijnsteen en werkte zijn beelden volledig af (zie foto A).
Over het algemeen kapte hij beelden met weinig details. Het was alsof vorm en expressie moest uitdragen, wat hij met het beeld bedoelde.
In 1986 kapte hij een groot beeld in ‘springstone’ (zie foto C).
Later ging Henry Munyaradzi over tot het gebruik van plattere stenen, waarbij hij de vorm van de steen meestal intact liet. Bovendien kapte hij met incisies en weinig details. Hij werd dan ook vergeleken met het werk van Paul Klee, ofschoon hij nooit van deze gehoord zal hebben (zie foto B).
Epiloog
Henry Munyaradzi is een duidelijke exponent van de Shona cultuur. Ongeschoold met een moeilijke jeugd en allerlei baantjes slaagt hij erin om, volkomen autodidactisch, een gerespecteerd kunstenaar te worden binnen ‘the first generation’ van beeldhouwers in steen in Zimbabwe.
Pierre Swillens
De foto’s A, B en C zijn gescand uit het boek ‘Sculptors from Zimbabwe’, geschreven door Ben Joosten.
Foto A
Henry Munyaradzi aan het begin van zijn carrière (1972).
Foto B
Henry Munyaradzi op latere leeftijd met het beeld ‘the wedding of the astronauts’ (1994).
Foto C
Heny Munyaradzi maakt dit beeld ‘Mhondoro -great lion spirit’ in 1986. Het gebruikte materiaal is het harde ‘springstone’. Het beeld maakt nu deel uit van de collectie in Chapungu Sculpture Park in Harare.
Fotogalerij
pierre swillens 
Geef een reactie