Verdere ontboezemingen over het begrip tijd.
Circulaire tijd of closed loop
Tegenstanders van de tijd in een horizontale lijn denken dat de tijd helemaal niet lineair verloopt. Er zou dan immers in de gebeurtenissen niets moeten wijzigen. En dan kun je al helemaal niet over tijd praten, er is immers geen verleden, dat zich onderscheidt, een heden dat hetzelfde blijft en een toekomst, die niet veel anders oplevert.
Volgens de aanhangers van de circulaire tijd leeft de mens in cycli. Gebeurtenissen herhalen zich dan, denk bijvoorbeeld aan seizoenarbeid. Het meest sprekend voorbeeld is misschien de menstruatie-cyclus van de vrouw. Als dat een paar keer heeft plaatsgevonden, dan weet de vrouw precies, wat haar te wachten staat.
En de dagelijkse cyclus van opstaan, naar bed gaan en weer opstaan zitten daar ook geen herhalingen van gebeurtenissen in. Kouwenaar zegt immers ‘Vandaag is steeds weer geweest’.
Kringloop van wedergeboorten
Als je het leven als een closed loop bekijkt, waarbij het verleden, het heden en de toekomst achter je liggen, dan kan men zeggen, dat het goed mogelijk is, dat men na de dood weer geboren kan worden. Men gelooft dan in reïncarnatie of wedergeboorte.
Het probleem is dan wel, of de mens dat wel wil, opnieuw geboren worden. Als men niet zo’n best leven heeft gehad, dan zou men een codicil kunnen maken met de tekst: “Voor mij hoeft het niet meer”. Boeddhisme is trouwens een levensbeschouwing hoe je uit die kringloop van wedergeboorten bevrijd kunt worden.
Bovendien is de gedachte, dat je in iets anders dan een mens gereïncarneerd kunt worden, niet zo’n fijne gedachte. Stel je reïncarneert als een mannetje bidsprinkhaan. Dan weet je dat bij sommige soorten het vrouwtje het mannetje tijdens de paring oppeuzelt. Dit wordt haar gemakkelijk gemaakt, omdat zij haar kop 180 graden kan draaien. Sommige mannetjes vinden dat wel weer leuk, want zij zijn pas bereid om hun zaad af te geven, als zij hun kop kwijt zijn. Ik weet niet of een bidsprinkhaan reïncarneert.
Het is laat zoals ieder jaar
Keren we weer terug naar het gedicht van Gerrit Kouwenaar, zoals geïntroduceerd in Stil de tijd (deel 1).
Opvallend is de laatste regel. Met ‘spel het vlees’ kan Kouwenaar volgens de recensent bedoeld hebben ‘bak eens een lekker stukje vlees’. Hij heeft het immers ook over brood. Maar voor de hand ligt, dat het erotisch bedoeld is. Net zoals je een woord letter voor letter spelt, spel je de poriën van het lichaam van je partner. Duurt wel een beetje langer, maar je hebt er wel wat aan.
‘Stil de tijd’ vind ik een mooie uitdrukking. Vandaar dat ik dit als titel van mijn verhaal heb gekozen. Maak even pas op de plaats in deze jachtige tijd. Neem even tijd voor een bezinning. De afsluiting ‘leef nog even’ is een opwekking om nog even op de ingeslagen weg door te gaan. Hij eindigt met een gedachtestreepje, het leven is volgens de recensent nog niet af.
Epiloog
Hoe je ook over de tijd denkt: lineair, circulair, closed loop en desnoods ‘geen tijd’, het leven gaat toch gewoon door. Het gaat er dus om het beste van je tijd te maken. De meeste voldoening zal dan geven, hoeveel tijd je aan een ander besteedt, meer dan aan jezelf. Schieten we daar niet allemaal in tekort? Als ervaringsdeskundige kan ik dat alleen maar beamen.
Dus, waar blijft je tijd?
Pierre Swillens
pierre swillens 