Toon als artiest
Toon op het podium
Toon Hermans
Toon Hermans heb ik tweemaal van nabij meegemaakt, eenmaal als artiest, eenmaal als privé.
Laat ik beginnen met Toon als artiest.
Toon trad in 1941 op in de Patronaatszaal in Grevenbicht, waarschijnlijk uitgenodigd door de plaatselijke voetbalclub Armada. Ik kan mij tenminste alleen maar voetballers onder het publiek herinneren. Waarschijnlijk was Toon blij met elke gage. Verder kan ik mij geen andere artiesten herinneren, ook geen muzikanten. Wie zou dat immers moeten betalen. Zijn vriendin Gertie van Houdt heb ik ook niet gezien.
De berooide dichter
Toon speelde verschillende sketches o.a. het Buziau-achtige ‘de berooide dichter’. Teksten kan ik mij niet meer herinneren. Wel staat mij helder voor de geest, dat tijdens de conference een lid van de voetbalclub, later werd hij zelfs hoofd der school in een Limburgs dorp, een geldstuk in de richting van Toon wierp. In de oorlog had je zinken munten, dus het zal wel hooguit een dubbeltje geweest zijn. Maar zijn actie werd door anderen gevolgd, ik vermoed meestal met centen. Ik deed er niet aan mee, want zelfs die had ik niet. De entree was meen ik gratis voor leden van de voetbalclub.
Toon deed alsof hij het leuk vond. Hij draaide zich om op het podium en maakte met zijn rechterhand gebaren om maar te blijven gooien. Misschien zag hij het als een aanvulling op zijn gage.
Toon als dienstbode
Bij een andere sketch trad Toon op als dienstbode. Hij had een konijnenvacht om zijn hals. Dat noemde hij “Echt Lapin”.
Sittard
Tijdens een sketch hekelde hij het dagelijks leven in zijn woonplaats Sittard. Hieruit kan ik mij nog een zin herinneren. In Sittard was een gemengde hockeyclub opgericht en nu had Toon de zin bedacht: “Na afloop gaat de hockeyer met de hockeyin het hokkie-in” . Hij was toen al goed in woordspelingen.
Zover deze bonte avond.
Intermezzo
Dikke Ties
Ties Vencken (Dikke Ties) was een bekend figuur in Grevenbicht. Als zoon van de oud-burgemeester van Obbicht en Papenhoven genoot hij aanzien en hij had zeker organisatorische talenten. Zo had hij uit een groep patronaatjongens een voetbalclub geformeerd, die in alle klassen van de Limburgse voetbalbond kampioen werd en uiteindelijk promoveerde naar de KNVB. De club heette Armada en dank zij Ties werd ik zelfs eerste doelman. Dat moest wel, want hij had niemand anders. De eerste doelman uit de patronaatjongens, inmiddels jonge mannen, had er genoeg van. Hij was ook muzikant bij de harmonie en werd later zelfs dirigent bij diverse muziekgezelschappen.
Zuid-Nederlandsch Racket-Cabaret
Ties Vencken had ook een relatie met Toon Hermans. Jacques Klöters refereert in zijn biografie van Toon Hermans aan het optreden van Toon Hermans in Grevenbicht, zoals voorgaand door mij beschreven. De avond was inderdaad georganiseerd door de voetbalclub. Na afloop moet Ties Vencken Toon meegenomen hebben naar zijn villa. Daar heeft hij hem het voorstel gedaan om zijn impresario te worden. Toon had nooit een impresario gehad en vond het een goed idee. Zij kwamen overeen om een revuegezelschap in het leven te roepen met de naam Zuid-Nederlandsch Racket-Cabaret. Toon had de artistieke leiding, Ties de zakelijke. Op 20 november 1941 beleefde het gezelschap de première in de stadsschouwburg te Maastricht. Daarna volgden nog voorstellingen in Heerlen, Geleen en Sittard. Er waren ook voorstellingen in Noord-Brabant, maar daar kende niemand Toon Hermans. De belangstelling was daar niet overweldig. In januari 1942 was een voorstelling gepland in Nijmegen. Volgens Jacques Klöters was op de dag van de uitvoering nog geen kaart verkocht, dus deze voorstelling ging niet door. Ties Vencken draaide op voor de kosten en het Zuid-Nederlandsch Racket-Cabaret stierf een zachte dood.
Het Nederlandsche Cabaret
De relatie tussen Ties Vencken en Toon Hermans werd echter niet verbroken, want er zijn twee handgeschreven brieven van Toon Hermans bewaard, waarin hij gewag maakt van Het Nederlandsche Cabaret, weer met Toon als artistiek leider en Ties als zakelijk leider. Toon trad met zijn gezelschap vooral op bij personeelsavonden. De prijs voor zo´n bonte avond lag tussen de 125 en 200 gulden. Maar ook dit gezelschap hield niet lang stand.
Tournee-gezelschap Toon Hermans
Toon gaf het nog niet op. En er is een aankondiging van een revue-voorstelling op 9 april 1942 in Hotel de Zwaan te Sittard onder de naam Tournee-gezelschap Toon Hermans.
Eerste cabaretgezelschap Zuid-Nederlandsch Racket-Cabaret
Toon als privé
Feestavond voetbalclub
Ties Vencken had ook in 1942 een feestavond voor de voetbalclub georganiseerd, waarbij ditmaal lokale artiesten zouden optreden. De feestavond werd gehouden in een danszaal, waarbij de stoelen op de dansvloer waren geplaatst. Er was ook een podium, al of niet geïmproviseerd.
Ties had Toon, gezien hun relatie, uitgenodigd als privé-persoon. Toon zat op de eerste rij, naast mevrouw Vencken. Toevallig zat ik in de tweede rij direct achter Toon en mevrouw. Er waren trouwens niet veel rijen, want een dorpsvoetbalclub telt niet veel leden.
Ties was ook de ceremoniemeester, de aankondiger van de nummers. Als er iets te organiseren viel, dan deed Ties zoveel mogelijk zelf. Hij had er kennelijk zin in. Zo had hij ook gezorgd voor een accordeonist, een lokale huisschilder die verdienstelijk accordeon speelde. Volgens Ties zou hij spelen het toen bekende ´Fliegende Blätter´, of op zijn Hollands ´Vliegende ….´. Ties had geen directe vertaling voorhanden en stokte even. Na enige aarzeling zei hij: `Nou ja, Blätter` en liep weg.
Ik zag dat Toon er hartelijk om moest lachen. Volgens hem improvisatie uit de kunst.
Hoe verging het Toon Hermans verder
Toon Hermans ging in 1942 naar het westen en trad er op in het gezelschap Carl Tobi, het Leidschepleintheater en Frans Mikkenie’s theaterproducties.
Na de oorlog trad hij jaren op in Theater Plezier. In augustus 1953 startte hij met een eigen gezelschap Toon Hermans: Ballot, later Toon Hermans: Zaza.
In 1955 begon hij met try-outs voor een One Man Show, waar hij in 1956 mee startte. Hij zou 12 One Man Shows schrijven en spelen. Tussendoor speelde hij in 1958 een rol in de film ‘Moutarde van Sonaansee’.
Toon had wel succesvolle optredens in Duitsland en Oostenrijk, maar tot een tournee in de Verenigde Staten is het nooit gekomen.
De laatste One Man Show was in december 1998 in Maastricht.
Op 22 april 2000 overleed Toon Hermans in het ziekenhuis Nieuwegein.
Geïnteresseerden mag ik verwijzen naar de website http://www.toonhermans.nl, welke wordt bijgehouden door de Erven Hermans. Deze geven ook een periodiek uit met de titel ‘Weet ik feel’, dat viermaal per jaar verschijnt.
Kolderliedje uit One Man Show
Toon en Rietje
Verantwoording:
De foto’s in deze Post zijn overgenomen uit de periodiek ‘Weet ik feel’, nieuwsbrief voor vrienden en fans over leven en werk van Toon Hermans.
Pierre Swillens
pierre swillens 
Hoi Pa, wat ben je stil. Ik zie niets meer verschijnen. Zit je nog te broeden op nieuwe input? We zijn nog lang niet uitgelezen hoor.
Het stukje over Toon vond ik heel leuk om te lezen omdat het uit de eerste hand komt en het de aanloop naar zijn succes zo goed verwoord. Zo zie je maar weer dat elke grote artiest klein begint.